Yiyú Finke, poëzie in verbranding

Vanuit haar thuisstudio in Misiones schildert, naait, tekent, schrijft Yiyú Finke en combineert ze verschillende materialen en tijdsbestekken. Naar eigen zeggen lijken haar werken een autonoom leven te leiden. Als ze erover spreekt, zegt ze: "Ik vind het geweldig dat ze onafhankelijk zijn, dat ze hun eigen energie hebben."

Geboren in Aristóbulo del Valle, het voorouderlijk land van de Guarani-gemeenschappen, presenteert de kunstenares haar eerste tentoonstelling, Motor, in de Tramo Gallery in Buenos Aires . "Het is de ontmoeting van textiel en schilderkunst en hoe ze op elkaar inwerken; alsof je daar een Aleph creëert, een configuratie waarin elk zijn eigen taal uitdrukt, maar binnen diezelfde taal een andere, grotere taal is", legt ze uit. De volumes, texturen en kleuren die in de ruimte worden tentoongesteld, verweven zich in een dialoog die een ander soort coëxistentie tussen lichamen, objecten en andere levensvormen voorstelt.

Finke herinnert zich dat haar moeder, die lerares was, haar naar school bracht toen ze nog maar vier jaar oud was . "We zijn vier zussen en mijn moeder kleedde ons allemaal hetzelfde: met dezelfde stof, dezelfde schoenen, dezelfde sokken. We waren een lust voor het oog", zegt ze lachend.

Haar jeugdverhaal heeft een poëtische kwaliteit, maar het beschrijft duidelijk haar leefomstandigheden: de zeven kilometer lange wandeling naar school, de rode lippenstift van haar juf, het werken in de tuin, de winkel van haar grootmoeder, de eer om te worden uitgekozen om te tekenen in de schriften voor patriottische evenementen. Toen begon ze te beseffen dat kunst geen afstandelijke roeping was , maar een manier om de wereld te zien en te ervaren.

Na haar middelbare school volgde ze een opleiding beeldende kunst . Een reis naar Spanje leverde haar een masterdiploma op en verbreedde haar blik, maar het was haar terugkeer naar haar thuisland die haar artistieke taal versterkte.

Halverwege de jaren negentig verschenen haar mierensculpturen , waaronder enkele van textiel – 1,7 meter hoge figuren die ze aan een brug hing en die het begin markeerden van haar werk met zachte materialen. De overgang van schilderkunst naar textiel is verre van stil te staan, maar openbaart zich als een verhaal dat zich blijft ontvouwen . In de catalogus bij haar huidige tentoonstelling poseert Finke in een pak van dezelfde stof als het beeld, dat ze stevig vasthoudt en dat haar kleding lijkt te verlengen.

Dit werk is geïnspireerd op het personage in het boek *Three Thunders* van Marina Closs, een schrijfster uit haar gemeenschap. In het verhaal wordt Vera Pepa, een Guarani-vrouw, gestigmatiseerd omdat ze na verkrachting een tweeling ter wereld heeft gebracht : twee kinderen tegelijk krijgen wordt in haar gemeenschap gezien als een teken van overspel. Op de foto verweven lichaam en textiel zich zonder hiërarchie, in een kader waarin herinnering, vorm en taal als eerbetoon fungeren: "Als ik iets zou schrijven, zou ik het zo schrijven", bevestigt de kunstenaar ontroerd.

Hoewel ze meestal niet plant wat er gaat gebeuren, voelt Finke dat textiel terrein wint . Niet omdat ze gestopt is met schilderen, verduidelijkt ze, maar omdat de sterkste drijvende krachten op dit moment in stoffen en beeldhouwkunst lijken te zitten. Ze zegt dat het is alsof iemand twee kledingstukken aantrekt en kiest welke hij wil dragen. In Motor lijken de stukken stof te popelen om het publiek te ontmoeten, klaar om hun plaats in te nemen. "Ze zijn in de voorhoede gearriveerd," merkt ze verbaasd en stellig op.

Tijdens de pandemie had Finke contact met Andrés Waissman , Ticio Escobar en Jorge Gumier Maier . Met laatstgenoemde deelde hij een passie voor tuinieren: "We praatten over wat er groeide, we keken wie de lelijkste plant had", herinnert hij zich met weemoed. "Hij liet me er een zien die Tigre had, en ik stuurde hem er nog een die er volkomen bizar uitzag."

Dus volgde ze een opleiding tot yerba mate-sommelier. "Ik ontdekte dat 99% van de yerba mate ter wereld hier te vinden is, in Misiones. Het was alsof ik dingen recht voor mijn neus had en ze niet zag," zegt ze ironisch. Misschien was haar interesse in yerba mate geen omweg, maar een manier om haar omgeving te blijven observeren : het klimaat, de bodem, de processen die het blad transformeren. Ze is bartender bij Hormiga, haar eigen bar . Daar past ze haar kennis van yerba mate toe en bereidt ze cocktails en brouwsels met haar eigen melanges.

Rondom haar atelier en bar heeft Finke een netwerk van connecties opgebouwd dat haar dagelijkse werk ondersteunt. Dit idee van nabijheid, meer dan een geografische kwestie, is een manier van leven geworden. Ze is van plan samen te werken met een van haar buren, die stenen schildert, om de bar te transformeren: terwijl de buurvrouw schildert, werkt Finke aan haar doeken, in het volle zicht van degenen die van een drankje genieten . "Delen is ook een vreugde", bevestigt ze, en in die uitspraak zie je een houding, een manier van zijn in de wereld gebaseerd op genegenheid en samenwerking.

Finke gelooft dat iedereen een schat in zich draagt, dat iedereen iets waardevols kan doen, ook al is die niet altijd zichtbaar. Vandaar zijn fascinatie voor mieren, die kleine wezentjes die ondergronds werken, zaden doormidden snijden zodat ze niet ontkiemen in de mierenhoop, onmogelijke vormen bouwen, onzichtbaar voor het blote oog. Hij voelt zich aangetrokken tot de energie van dingen die stil groeien en in stand worden gehouden door collectieve inspanning . Zijn werk lijkt deze sporen te verzamelen en ze om te zetten in materie, alsof elk werk geboren is uit het contact tussen het persoonlijke en het collectieve, tussen het gedeelde leven en de onmetelijke kracht van de natuur.