Dziedzictwo La Vanguardii: podróż przez ideały i zmagania dziennikarstwa socjalistycznego

W kontekście, w którym postęp technologiczny, napędzany przez sztuczną inteligencję, zagraża codziennemu unicestwieniu dziennikarstwa, publikacja książki zgłębiającej początki XIX-wiecznej gazety papierowej może wydawać się romantycznym gestem. Jednak książka Juana Buonuome, doktora historii, badacza i profesora, „*Gazeta dla ludu *”, to również niezbędna refleksja nad przeszłością, która wciąż rezonuje w teraźniejszości.

Opublikowana przez Siglo XXI, jest to poprawiona wersja jego rozprawy doktorskiej z Uniwersytetu San Andrés. Podtytuł „Dziennikarstwo lewicowe w historii Argentyny” nie jest do końca trafny: w rzeczywistości skupia się na historii gazety La Vanguardia od jej założenia w 1894 roku przez Juana B. Justo, Estebana Jiméneza, Augusto Kühna, Isidro Salomó i Juana Fernándeza, aż do powstania peronizmu – ruchu, który zagroził interesom i istnieniu gazety.

Dzięki wnikliwej analizie źródeł, rekonstrukcji historycznej i drobiazgowej narracji, a także fotografiom ilustrującym niektóre fragmenty, ta publikacja, która stała się głosem socjalizmu , służy jako pryzmat do eksploracji przemian dziennikarstwa i społeczeństwa argentyńskiego między końcem XIX a połową XX wieku. Jak pisze autor na pierwszych stronach, „La Vanguardia aspirowała do konkurowania z „prasą burżuazyjną” na własnym terenie o reprezentację szerokiego i rozproszonego kręgu czytelniczego”.

Książka rekonstruuje początki pisma, pomyślanego jako potężny organ bojowy, w czasach, gdy dziennikarstwo dopiero stawiało pierwsze kroki w kierunku profesjonalizacji. W tamtych latach socjalizm zyskiwał coraz większe poparcie wśród klasy robotniczej. Justo i jego współpracownicy dążyli do szerzenia świadomości socjalistycznej poprzez swoje treści i już zaczęli rzucać wyzwanie tzw. „prasie burżuazyjnej”, reprezentowanej przez gazetę La Prensa . Prowadzili również zaciętą debatę z nowoczesną „Críticą” , redagowaną przez Natalio Botanę , którą traktowali z podejrzliwością, ponieważ jej nowatorskie podejście do prezentowania wiadomości przemawiało do mas.

W czasach, gdy dziennikarstwo jest nie tylko hiper-sprofesjonalizowane, ale także poddane reżimowi niepewności zatrudnienia i niespotykanych dotąd wymagań wielozadaniowości, gdzie jest stałym celem drwin ze strony władz krajowych lub samego prezydenta, ciekawie jest czytać koncepcje, które istniały u zarania tego zawodu, w którym pracownicy prasy byli szanowani jako kulturalne jednostki, z pewną cygańską atmosferą, która przenosiła się z redakcji do barów: „Pisanie do gazety w mieście Buenos Aires zaczęło być coraz bardziej cenione jako zajęcie, które pozwalało na pewną pozycję społeczną i kulturową tym, którzy, nawet bez określonego kapitału politycznego lub rodzinnego, nabyli niezbędne umiejętności do pracy w gazecie.

Od doktrynerstwa do dynamiki, od bojowości do profesjonalizacji, Buonuome rygorystycznie rekonstruuje koleje losu, które przekształciły La Vanguardię w kwitnącą siłę polityczną i kulturalną aż do połowy XX wieku. Peronizm, który zamknął swoje drukarnie w 1947 roku, oznaczał początek jego końca, a przynajmniej końca pewnej epoki, ponieważ przetrwał do dziś jako publikacja cyfrowa. Justycjalizm ostatecznie zwyciężył jako atrakcyjniejsza opcja dla większości argentyńskiej klasy robotniczej. Chociaż temat dziennikarstwa lewicowego jest daleki od wyczerpania, książka ta oferuje interesujący sposób na zgłębienie początkowych wstrząsów między mediami a polityką, które – z bardziej pesymistycznej perspektywy – można również interpretować jako requiem dla dziennikarstwa drukowanego.