Caroline Blackwood: Anglia mnie tak złamała

Mówią, że dzieciństwo jest ogrodem, który karmi wyobraźnię artysty. Być może to prawda, z tą różnicą, że w opowiadaniach zebranych w tomie Not a Word, autorstwa angielskiej pisarki Caroline Blackwood , ogród ten jawi się jako bagno wypełnione mgłą tak gorzką, jak i otulającą. Blackwood urodziła się w 1931 roku w Londynie, w brytyjskiej arystokracji, a jednocześnie jako dziedziczka browarniczego imperium irlandzkiej rodziny Guinness. Gdy miała 14 lat, zmarł jej ojciec, Basil Hamilton-Temple-Blackwood, czwarty markiz Dufferin i Ava, a nastolatka została pozostawiona na łasce matki, olśniewającej piękności, której największymi aspiracjami były gra w karty i uczestnictwo w królewskich balach.

Trójka rodzeństwa Blackwood została pozostawiona sama sobie, bez rodziny, która chciałaby ich przyjąć, i cierpieli z powodu okrutnego traktowania przez sadystyczne nianie. Caroline opowiada o jednym z tych doświadczeń w „Not a Word”, otwierającym antologię tekście. Jej zdania mają przerażającą moc obnażania zniedołężnienia ludzkiego ducha i kruchości dzieciństwa całkowicie wystawionego na zło świata.

Porzucenie dzieciństwa również nie przyniosło jej ulgi. Podczas II wojny światowej Caroline rozpoczęła naukę w najbliższej szkole, instytucji dla chłopców, która uosabia wszystkie okropności brytyjskiej elity przyzwyczajonej do niepojętej pustki emocjonalnej. To właśnie tam zrodziło się jej powołanie, gdyż doświadczenia skłoniły ją wówczas do napisania swojego pierwszego opowiadania, „Świnka”, w którym demaskuje wyczyny nastolatka, który ze stoickim spokojem stawia czoła przemocy. Tekst ukazuje narodziny mrocznej wyobraźni, równie gotyckiej, co zuchwałej. Niektóre cechy stylistyczne, takie jak powtórzenia, nieuporządkowana składnia i zamiłowanie do pogardy, staną się cechami charakterystycznymi jej dojrzalszej twórczości.

W postaciach wszystkich opowiadań w tym zbiorze emanuje wyraźna, złośliwa przyjemność. Ta natarczywość, która mogłaby nadać całości monotonię, budzi pewną fascynację. Z opowiadania na opowiadanie rodzi się oczekiwanie złośliwości, która, choć przewidywalna, wykracza poza wszelkie proporcje. Jest to szczególnie silnie odczuwalne w pierwszym opowiadaniu, „Wywiad”. Dotyka ono dialogu między wdową po znanym artyście a dziennikarzem po premierze biografii malarza. Nieodłącznym skojarzeniem tej historii z biografią autora jest jej nieuniknione.

Na przyjęciu Blackwood poznała wówczas praktycznie nieznanego malarza Luciana Freuda i razem uciekli do Paryża. Pomimo systematycznych intryg matki, mających na celu zniszczenie ich związku, ich romans rozkwitł. Pobrali się, a ich pięć wspólnych lat obfitowało w zdrady, trudności finansowe i napięcia związane z maniakalnym ego Freuda. Mimo to wspierali rozwój artystyczny młodej kobiety; zaprzyjaźniła się z Francisem Baconem, odkryła świat londyńskiej bohemy i alkohol, który stał się jednym z jej uzależnień.

Dopiero piętnaście lat później Blackwood zaczęła pisać. W międzyczasie odeszła od Freuda; zrozpaczona rozstaniem i przytłoczona jego próbami powrotu do siebie, schroniła się w rzymskiej willi ciotki. Tam zakochała się w scenarzyście Ivanie Moffacie , za którym później pojechała do Kalifornii, by spróbować swoich sił w aktorstwie. Nie odniosła sukcesu, na jaki liczyła, i przeprowadziła się do Nowego Jorku. Przeżyła krótki romans z fotografem Walkerem Evansem i wkrótce wyszła za mąż za pianistę Israela Citkowitza, obiecującego muzyka, który poświęcił się opiece nad żoną i dwiema córkami.

Trzecie małżeństwo Blackwooda rozpoczęło się od niepohamowanej namiętności do poety Roberta Lowella , która wkrótce przerodziła się w emocjonalny chaos, ponieważ oboje cierpieli na zaburzenia psychiczne (on cierpiał na chorobę afektywną dwubiegunową, a ona na przewlekły alkoholizm). Dramat pogłębił się wraz z narodzinami ich jedynego dziecka. Nieszczęścia ciągnęły się w złowrogim łańcuchu: niania zabrała trójkę dzieci Caroliny na spacer i potrącił je samochód; para wyjechała samochodem i miała wypadek; jedna z dziewcząt poszła do kuchni po ciasteczka i upuściła sobie na twarz czajnik pełen wrzątku.

W szczególności to ostatnie wydarzenie zostało przedstawione w opowiadaniu „Burn Unit”, które opowiada o przeżyciach pisarki w szpitalu, podczas gdy jej córka przebywała w szpitalu. Co więcej, po siedmiu burzliwych latach Lowell postanowił wrócić do swojej byłej żony, ale nigdy nie dotarł do celu: doznał zawału serca w taksówce, która wiozła go do domu byłej żony w Nowym Jorku, niosąc portret Caroline namalowany przez Freuda. Zaledwie kilka miesięcy później najstarsza córka Blackwood również zmarła z powodu przedawkowania.

Poza tragiczną spuścizną, okres ten przyczynił się do rozwoju pisarskiego powołania Blackwood . W ciągu następnych dziesięciu lat opublikowała cztery powieści (niektóre mroczne, jak „Pasierbica” , lub bardziej gotycką „Wielka Granny Webster” , inspirowaną historią swojej rodziny), trzy eseje, dwa zbiory krótkich tekstów i książkę kucharską.

Mimo to, dopiero teraz wybór jego najsłynniejszych opowiadań został przetłumaczony na nasz język i razem stanowią niezwykłą podróż przez urzekająco mroczny świat jego poezji. W istocie, język, współgrający z bogactwem scenerii, jest wyrafinowany; jego metafory znajdują sposób, by przedstawić to, co nikczemne, ze złowieszczą elegancją. Mężczyźni, kobiety, a nawet dzieci, zamieszkujący sceny, patrzą na siebie z nieufnością i urazą, i działają, by wyrządzić sobie krzywdę w niekończącym się łańcuchu. Sceny te uchwycają najgłębszy wymiar rany samotności i zdolności do samobiczowania, która koi tylko wtedy, gdy ktoś inny zostaje zraniony.

Ani słowa , Caroline Blackwood. Przetłumaczone Damián Tullio. Chai Editora, 212 stron.