Czy skrajnie prawicowa partia Vox odegra rolę w następnym rządzie Hiszpanii?

Skrajnie prawicowa hiszpańska partia Vox znalazła się ostatnio na pierwszych stronach gazet po kontrowersyjnych propozycjach „reemigracji” aż 8 milionów obcokrajowców mieszkających w Hiszpanii , w tym migrantów drugiego pokolenia urodzonych w Hiszpanii i posiadających obywatelstwo hiszpańskie.

Partia wycofała się później z tego pomysłu , który jako pierwsza przedstawiła rzeczniczka Rocío de Meer, a jej lider Santiago Abascal poparł pomysł deportacji, lecz odmówił podania konkretnej kwoty.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Vox proponuje deportację większej liczby cudzoziemców niż faktycznie mieszka w Hiszpanii

Retoryka ekstremistyczna nie jest niczym nowym dla skrajnie prawicowej partii, ale komentarze te nabrały szczególnego znaczenia ze względu na obecny kontekst polityczny i możliwość udziału Vox w kolejnym rządzie. Vox rządził już na szczeblu regionalnym w koalicjach z centroprawicową Partią Ludową (PP) w całym kraju.

Premier Hiszpanii Pedro Sánchez, należący do socjalistycznej (PSOE), był w ostatnich miesiącach uwikłany w skandale korupcyjne. Kilku członków jego rodziny i byłych urzędników partyjnych zostało objętych śledztwem w sprawie korupcji i handlu wpływami. Wszyscy zaprzeczają jakimkolwiek nadużyciom, ale lawina skandali skłoniła hiszpańską prawicę do wezwania do rezygnacji Sáncheza. Nawet niektóre bardziej umiarkowane głosy na lewicy domagają się wyborów powszechnych.

Dlatego właśnie proponowany przez Voxa plan reemigracji zyskał taki rozgłos: pojawiła się perspektywa upadku rządu Sáncheza i rzeczywistość, w której skrajna prawica po raz pierwszy w historii hiszpańskiej demokracji dołączy do rządu.

Sondaże wskazują na prawdopodobieństwo takiego scenariusza i sugerują, że PP będzie potrzebowała głosów Vox, aby uzyskać bezwzględną większość niezbędną do sprawowania władzy. Nowa rzeczniczka parlamentarna PP, Ester Muñoz, podkreśliła jednak, że „PP chce rządu jednopartyjnego z porozumieniami parlamentarnymi”, ale bez formalnej koalicji, aby „nie było ministrów Vox”.

Lider Partii Ludowej (PP), Alberto Núñez Feijóo, zdystansował się od polityki masowych deportacji prowadzonej przez Vox i niedawno oświadczył, że zamierza rządzić samodzielnie. Prawdopodobny kolejny premier nie wykluczył jednak zawierania porozumień ani układów z innymi partiami – wszystkimi poza baskijskimi separatystami Bildu – ale wykluczył formalne porozumienia koalicyjne.

Niewielu na hiszpańskiej lewicy w to wierzy. Po burzliwym dniu w hiszpańskim Kongresie, partnerzy parlamentarni Sáncheza poparli go, kalkulując, że wspieranie rządu jest lepsze niż ryzyko dopuszczenia skrajnej prawicy do władzy.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Co rząd Vox może oznaczać dla obcokrajowców w Hiszpanii

Ale co mówią sondaże? Ważne jest, aby zrozumieć różnicę między blokami a koalicjami w hiszpańskiej polityce. PP zdobyła najwięcej głosów w wyborach parlamentarnych w lipcu 2023 roku, ale szerszy prawicowy blok z Vox nie uzyskał większości, więc to PSOE znalazło wystarczającą liczbę partnerów chętnych do głosowania na nią w głosowaniu inwestytury, co pozwoliło jej następnie utworzyć koalicję rządową ze skrajnie lewicową partią Sumar.

Hiszpański Kongres Deputowanych liczy 350 miejsc, a głosy oddane przez wyborców decydują o liczbie miejsc, które zdobędzie każda partia polityczna. Aby uzyskać większość bezwzględną, partia musi zdobyć połowę mandatów plus jeden. Oznacza to, że jeśli partia chce rządzić, samodzielnie lub w koalicji, musi zdobyć ponad połowę mandatów, czyli 176.

Według najnowszego sondażu 40 dB , PP i Vox łącznie zdobyłyby 48 procent głosów, w porównaniu z 37 procentami dla PSOE, Sumar i innych partii bloku lewicowego. Sondaże Politico wskazują, że blok prawicowy ma 49 procent, więc intencja głosowania sugeruje, że hiszpańska prawica byłaby bardzo bliska rządzenia, gdyby wybory odbyły się dzisiaj.

W 2023 roku prawicowy blok wygrał jednym punktem procentowym (45 do 44 procent), ale to nie wystarczyło do zdobycia większości mandatów, ponieważ lewica miała więcej partnerów parlamentarnych. Teraz, jeśli sondaże okażą się trafne, wygra o około 11 procent. Decyzja Feijóo, aby spróbować odsunąć PP od Vox, ma na celu uspokojenie wahających się wyborców centrowych i zapewnienie sobie większości rządzącej, twierdzą eksperci. W najnowszym sondażu CIS 8,5% osób, które zamierzają głosować na PSOE, deklaruje, że ich drugim wyborem jest PP.

„Rozumiem, że jest to część strategii PP, która polega na zdobyciu jak największej liczby głosów w Kongresie Deputowanych, aby nie być ściśle zależnym od Vox w kwestii inwestytury. Myślę, że to sposób na wyjaśnienie sytuacji i ustalenie ich intencji” – pisze dziennikarka „El Mundo”, Lucía Méndez.

„To odważna postawa, ponieważ nie wiedząc, co stanie się po wyborach, PP podejmuje ryzyko. Jeśli nie zdobędzie wystarczającej większości, a Abascal zażąda wejścia do rządu, będzie musiała złamać dane słowo” – dodaje.

Fakt, że PP odmawia zobowiązania się do całkowitego wprowadzenia kordonu sanitarnego w przypadku dopuszczenia Vox do rządu, podobnie jak zrobiły to inne centroprawicowe partie w Europie, sugeruje, że byłoby to ostatecznością, ale nie czymś całkowicie wykluczonym.

Sánchezowi udało się utrzymać władzę w 2023 roku, wywołując widmo skrajnej prawicy i wzywając do wspólnego frontu przeciwko niej. Jeśli Vox będzie nadal wysuwał propozycje takie jak masowe deportacje, partia może faktycznie podtrzymać tę narrację.

Niezależnie od tego, co się wydarzy, wydaje się pewne, że lider Santiago Abascal będzie miał duży wpływ na każdy przyszły rząd, formalnie lub nieformalnie.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Vox wzywa do masowych deportacji i kontroli obywatelstwa hiszpańskiego dla cudzoziemców