'Ik was een vluchteling en Channel 4's Go Back to Where You Came From is niet de realiteit'

Aan het begin van de Channel 4- serie Go Back to Where You Came From legt chef-kok Dave Marshall zijn 'Stop the Boats'-beleid uit.

"Ik legde landmijnen neer", zegt de 35-jarige TikToker , "en dan werd elke boot die binnen 50 meter van dit strand kwam, opgeblazen." Vijf mensen van over de hele wereld die naar het Verenigd Koninkrijk vluchtten voor veiligheid, keken naar zijn bravourevertoning. Gaida Dirar, een 35-jarige Soedanese vluchteling, reageert met waardigheid.

“Iedereen zou zijn mening moeten kunnen geven,” zegt ze. “Maar we zijn allemaal mensen. We leven allemaal in dezelfde wereld. Als hen hetzelfde zou overkomen, zouden ze dezelfde reis maken. Niemand van ons wilde weg van huis. Wij hebben deze crisis niet veroorzaakt of deze oorlog veroorzaakt.

“We proberen gewoon veilig te zijn. De dag dat ik vluchteling werd, verloor ik mijn identiteit. Ik verloor wie ik ben. We huilden hard, uit ons hart. Het is niet makkelijk om alles achter te laten. Niemand verdient het om vluchteling te zijn.” Dan voegt ze er verdrietig aan toe: “Ik denk dat de show ons helpt om de verborgen opvattingen van Britse mensen te leren kennen – dezelfde mensen die mij op straat aanvallen.”

Na weken van controverse rond de serie, die vanavond eindigt, heeft de Mirror zijn eigen versie van Gogglebox opgezet – met vijf mensen die hun toevlucht zochten in Groot-Brittannië. Gaida's familie ontvluchtte de verschrikkingen van Darfur naar Libië toen ze vier was – om op 21-jarige leeftijd opnieuw ontheemd te raken door de oorlog. Ze is een opgeleide verpleegster en journalist, en is nu een liefdadigheidswerker in Hull.

Motaz Amer's familie vluchtte uit het door oorlog verscheurde Jemen, toen hij pas negen was, via Saoedi-Arabië, Egypte en Griekenland naar Belfast. Hij is nu 19, student aan de Universiteit van Glasgow en mensenrechtenactivist.

Joel Mordi's leven werd bedreigd nadat hij op 21-jarige leeftijd het eerste Pride-protest in Nigeria organiseerde. Het ministerie van Binnenlandse Zaken hield hem vast in het beruchte detentiecentrum Harmondsworth voordat hij de vluchtelingenstatus kreeg.

Sadia Sikander, 26, is een prijswinnende fotograaf en kunstenaar die vluchtte voor vervolging in Pakistan. Ze moest echter zes jaar lang door het Britse asielsysteem reizen en werd daarbij dakloos.

En Shams Moussa is een vluchteling die gedwongen werd te vluchten uit Niger, West-Afrika, vanwege zijn politieke opvattingen. Hij woont en werkt nu veilig op Tyneside.

We hebben ze gevraagd om de C4-serie te kijken, omdat er in de ophef tot nu toe maar weinig vluchtelingenstemmen zijn gehoord. De serie, die door vluchtelingenorganisaties wordt veroordeeld als 'A Place in the Sun meets Benefit Street' en 'Racist Across the World', gaat over een groep Britten die naar Somalië en Syrië worden gebracht, voordat ze gevaarlijke migratieroutes naar het VK nemen.

In de eerste afleveringen vergelijkt Nottinghamshire-chef Dave, een vriend van parlementslid Lee Anderson, vluchtelingen met ratten. Jess Hallett, een sportcoach uit Llanelli, vindt migranten “verkrachters en pedofielen”. Nathan Rimmington, 32, een transportbedrijf uit Barnsley, maakt zich zorgen dat zijn kinderen “op een verdomde kameel gaan werken”.

Dan is er nog Chloe Dobbs, 24, een GB News-medewerker uit Londen die zegt dat haar rechtse en vaak harteloze opvattingen "gewoon gezond verstand zijn". Met hen meereizend zijn Mathilda Mallinson, 29, een humanitaire podcaster uit Londen, en Bushra Shaikh, 42, een ondernemer uit Surrey, die sindsdien is ontmaskerd vanwege antisemitische tweets, waarvoor ze haar excuses heeft aangeboden.

Naarmate de serie vordert, beginnen de mensen die het felst tegen de opvang van vluchtelingen in Groot-Brittannië zijn, te veranderen.

“Ik kijk naar de verhouding van hoeveel mensen van gedachten veranderen, de meesten van hen,” zegt Shams. “Voor mij is dat de show waard. Als ze weer in Dover landen, kussen ze de rots. Het liet me zien dat we allemaal iets gemeen hebben. We zijn allemaal mensen. Ze hadden 24-uurs beveiliging, en toch klopte hun hart buiten hun borstkas. De angst, de stress, de angst dat je zult sterven.”

Sadia zegt dat de titel 'Go Back to Where You Came From' haar doet denken aan het misbruik tijdens de rellen van afgelopen zomer. "Ik heb nog nooit zoveel hatelijke woorden gehoord," zegt ze. Joel, nu 27, heeft gemengde gevoelens. "Ik ben dankbaar dat ze iets hebben gedaan," zegt hij. "Maar het is zo ver van de realiteit. Dit was een simulatie. Dit zijn onze levens. Deze kinderen gaan naar vuilnisbakken, rapen granaten op, leven onder bommen. Als ze zeggen: 'waarom blijven ze niet in een veilig land als Frankrijk', waarom denken ze dan niet: 'waarom spreken en schrijven deze mensen Engels?' "Vanwege het imperium."

Joel zegt dat de pijn van de reis van asielzoekers niet ophoudt nadat ze het VK hebben bereikt. "Toen ik bij het detentiecentrum aankwam, trof ik een plek aan waar gebroken mensen in stukken worden gebroken."

Gaida zegt dat ze er nooit voor heeft gekozen om naar Groot-Brittannië te komen. Haar familie kreeg hier een hervestigingsplaats aangeboden. Toch was ze boos toen ze zag dat de deelnemers van de show een jongen in een kamp probeerden te overtuigen om niet hierheen te komen. "Ik zag er veel zoals hij in het kamp waar ik zat," zegt Gaida, die daar als verpleegster werkte.

“Je zoekt gewoon hoop om als mens door te gaan. Naar Groot-Brittannië komen is zijn hoop om uit het kamp te komen. Zonder die hoop zag ik mensen die hun verstand verloren. Ze probeerden zelfmoord te plegen.”

Motaz is het met Joel eens. "Alles is te simplistisch", zegt hij. "Ik wil mensen niet in een klein bootje gooien om naar Groot-Brittannië te gaan. Maar dit is niet de realiteit. De mensen werden niet genoeg uitgedaagd. GB News-commentator Chloe is gewend om al deze argumenten te gebruiken. Haar tegenstanders niet. Maar later zag je dat ze er iets van geleerd had. En Nathan en Jess ook. Jess realiseerde zich dat er in elke gemeenschap goede en slechte mensen zijn."

Gaida zegt: "Ze zijn verdrietig om de kinderen, maar begrijpen ze niet dat die kinderen op een dag de mannen zullen zijn waar ze zo bang voor zijn?" Over het algemeen, zegt Motaz, vond hij de serie "hartverscheurend". "Ik vond het verontrustend om te zien dat de cultuur van mensen 's***t' werd genoemd," zegt hij. "Er was geen begrip voor hoe het Britse buitenlandse beleid die problemen beïnvloedt."

Ons hele panel is van mening dat de term 'illegale immigrant' duidelijker had moeten worden aangevochten. "Mensen ontsnappen aan een crisis," beweert Gaida. "Je vraagt ​​geen visum aan. Niemand zou je illegaal moeten noemen." Shams is het daarmee eens. "Als je je verstopt voor een gewapende groep, ga je niet naar het paspoortkantoor."

Channel 4 zei: "Het productieteam heeft bij het maken van de serie samengewerkt met een aantal vluchtelingenorganisaties om ervoor te zorgen dat de ervaringen zo nauwkeurig mogelijk werden weergegeven."

“We erkennen dat de serie het gevaar van een echte vluchtelingenreis niet volledig kan nabootsen.

“Immigratie is een probleem waar Groot-Brittannië al tientallen jaren mee worstelt, en we hopen dat de serie het publiek de kans biedt om de uiteenlopende en soms gepolariseerde meningen in onze samenleving te onderzoeken.”

Go Back to Where You Came From is gebaseerd op een Australisch format, dat vier seizoenen liep. Na stemming vinden alle vijf deelnemers van Refugee Gogglebox dat de show – na zorgvuldige afweging – gemaakt had moeten worden.

Maar ze denken dat het de volgende keer beter kan met hun inbreng. Gaida vat het oordeel van het panel samen. “We hebben een gezegde in de vluchtelingengemeenschap: 'niets over ons zonder ons' – dit had niet zonder ons moeten zijn.”