Nathaniel Hawthorne gerepatrieerd

Het is met enige aarzeling dat een recensent een nieuwe editie van Nathaniel Hawthornes verhalen in Argentinië benadert. Wat valt er immers over Hawthorne te zeggen wat Borges niet al in zijn beroemde lezing uit 1949 heeft gezegd? Deze nieuwe editie van zes verhalen levert overtuigend bewijs van Borges' aanhoudende invloed en lijkt daarom een ietwat cynische oefening.

Er zijn verschillende redenen voor deze bewering. Zo bevatten nieuwe edities van canonieke schrijvers vaak een inleiding die verduidelijking biedt over onderwerpen zoals de noodzaak van deze nieuwe editie, de criteria op basis waarvan deze teksten werden opgenomen en andere niet, en misschien wat historische context en biografische informatie, naast talloze andere mogelijkheden. (Borges geeft een redelijk goed voorbeeld.)

Ook hier hebben we het merkwaardige feit dat de nieuwe vertalingen werden gemaakt door een team van vertalers die soms alleen, soms in tweetallen en in één geval met z'n drieën werkten. Het zou interessant zijn om te weten waarom. De proloog van Ezequiel Vottero vermeldt dit allemaal niet. In plaats daarvan staat er een ietwat merkwaardig maar zeker energiek essay over het hoofdverhaal, "Wakefield", dat Hawthornes tekst herschrijft met een vleugje Borges, en een zeer korte vermelding van de andere verhalen.

Ik vermoed dat we in ieder geval het criterium voor de selectie kunnen afleiden: het zijn de twee verhalen die Borges in zijn essay noemde, plus vier om het boek te vullen, allemaal geschreven in de jaren 1830 en één uit de jaren 1840. Het is echter belangrijk dat deze verhalen beschikbaar zijn voor Argentijnse lezers. "Wakefield", een literair hoogtepunt, is geen conventioneel verhaal, maar een commentaar op een anekdote die Hawthorne naar verluidt in een dagboek vond – niet voor niets wekte het Borges' interesse – over een man die zijn familie twintig jaar in de steek laat, om vervolgens terug te keren alsof er niets is gebeurd.

"The Holocaust of the Earth" is een opvallend gedachte-experiment dat, hoewel onvolmaakt, de utopische dwaasheden voorspelt en parodieert waar gepolitiseerde (en niet zo gepolitiseerde) mensen helaas vatbaar voor blijven. Er valt ook veel te genieten in "David Swan", over een man die verschillende kansen mist, simpelweg omdat hij een slaapkop is. Het schetst het idee van splitsingen in het lot, dat vruchtbare grond zou blijken te zijn voor generaties speculatieve auteurs.

"The Wedding Bells" moet wel een van de meest levendige beschrijvingen van een tragische bruiloft bevatten. "The Shepherd's Black Veil" is een klassieker. Met slechts een stukje stof en een excentrieke religieuze overtuiging (iets waar de auteur ruimschoots ervaring mee had in de utopische en transcendentale gemeenschappen van New England) creëerde Hawthorne een personage en een kledingstuk voor het nageslacht.

“The Tree at Merry Mount” (ik stel normaal gesproken geen vragen aan een groep vertalers, maar is “tree” de juiste vertaling van “meiboom”?) biedt een tegenargument voor degenen die Hawthorne zien als een overdreven religieuze schrijver. Het is een levendige veroordeling van religieus fanatisme, een thema dat in zijn werk net zo belangrijk is als moralisme.

Hoewel het zeker waar is dat Hawthorne veel van zijn teksten, waaronder enkele van de genoemde, heeft verpest met afgezaagde moraal, is het belangrijk om zijn publiek in gedachten te houden: een diep en naïef religieuze samenleving zoals die van de Verenigde Staten, en met name het noordoosten. Deze oppervlakkige moraal was waarschijnlijk de sleutel tot publicatie. Publicaties die, zij het met enkele gebreken, tot op de dag van vandaag voortduren.

Wakefield and Other Allegories , N. Hawthorne. Selectie en proloog door Ezequiel Vottero. Serapis Publishing, 104 pagina's.